Zwanger en borstkanker? Wat zijn de risico’s?

Als je verneemt dat je kanker hebt, terwijl je nog maar net zwanger bent, is dat uiteraard een emotionele shock. Tot in het begin van de jaren 2000 was de zwangerschap afbreken vaak de enige optie. Vandaag weten we dat chemotherapie na de 12^de week zwangerschap weinig invloed heeft op de ontwikkeling en de gezondheid van het kind. In 40 % van de gevallen ligt het geboortegewicht lager dan gemiddeld en in 61 % van de gevallen is er een vroeggeboorte (tegenover 6,3 % gemiddeld). Complicaties voor de groei van de baby zijn er niet.  

Zwangerschap en behandeling van kanker

Toch zitten vrouwen die dit meemaken met heel wat vragen. Welke behandeling moet ik ondergaan? Wat is de impact op mijn vruchtbaarheid? Welke risico’s zijn er voor de foetus?

Een zwangere vrouw heeft dezelfde opties voor de behandeling van kanker als een vrouw die niet zwanger is. Het enige verschil is de manier waarop de behandeling wordt toegediend en het moment, afhankelijk van deze factoren:

• De locatie van de kanker
• Het type kanker
• Het stadium van de kanker
• De leeftijd van de foetus

De behandeling zal worden aangepast aan elk van deze factoren. Het kan gaan om chirurgie, chemotherapie en soms radiotherapie, maar enkel nadat alle voor- en nadelen zijn bestudeerd en de verschillende stappen van de behandeling goed zijn ingepland om ervoor te zorgen dat moeder en kind niet in gevaar komen. 

De eerste drie maanden zwangerschap zijn de meest kwetsbare

Bepaalde kankerbehandelingen kunnen de foetus schade toebrengen, vooral in de eerste drie maanden van de zwangerschap. In die periode ontwikkelen het skelet en de organen van de baby. Daarom worden bepaalde behandelingen soms uitgesteld tot het tweede of derde trimester van de zwangerschap.

Wanneer kanker wordt ontdekt in de laatste periode van de zwangerschap, kan soms gewacht worden tot de baby geboren is om de behandeling op te starten. De arts kan er ook voor opteren om de bevalling vervroegd in gang te zetten.

Als de kanker wordt ontdekt in een heel vroeg stadium, kan het voor sommige kankers, zoals baarmoederhalskanker, geen kwaad om de behandeling uit te stellen tot na de geboorte.

"Bestraling kan schade toebrengen aan de foetus"

In elk stadium van de zwangerschap is chirurgie mogelijk

Een chirurgische ingreep is op elke moment van de zwangerschap mogelijk. In principe zijn de huidige chirurgische technieken veilig voor zwangere patiëntes en voor de foetus, zolang de anesthesie is aangepast. Ook mastectomie (afzetten van de borst) en tumorectomie (chirurgie om de borst te behouden) zijn mogelijk. Het opsporen van de schildwachtklier kan ook veilig gebeuren.

Na 12 weken zwangerschap zijn alle behandelingen mogelijk

Als chemotherapie echt noodzakelijk is, kan ze zonder risico voor de foetus worden gebruikt vanaf het midden van het tweede trimester en gedurende het derde trimester van de zwangerschap. De verschillende studies die al zijn uitgevoerd over de verschillende producten voor chemotherapie tonen aan dat die in het algemeen moeilijk voorbij de placenta geraken.

Bij radiotherapie is er keuze tussen X-stralen en partikeltjes met hoge energie om de kankercellen te vernietigen en de tumor te verkleinen. Bestraling kan schade toebrengen aan de foetus, vooral in het eerste trimester, wanneer de organen en het centrale zenuwstelsel zich ontwikkelen. Daarom wordt meestal geen radiotherapie gebruikt in die periode. In het tweede en derde trimester hangt het af van de stralingsdosis en de regio die moet behandeld worden.

Zwangerschap + kanker: belangrijke redenen om te zorgen voor voldoende comfort voor jezelf

Het is al lang geen geheim meer dat een vrouw met borstkanker deze zware beproeving beter doorstaat als ze voldoende tijd kan nemen voor zichzelf, als ze haar levenskwaliteit zoveel mogelijk kan behouden, ze zich echt vrouw kan blijven voelen en ze er eens tussenuit kan om te ontspannen.  Dat geldt des te meer als ze daarnaast ook zwanger is. Het welzijn van de moeder heeft effect op de foetus. Uiteraard heb je dan een extra budget nodig, waar niet elke vrouw over beschikt. Toch is er een manier om daarvoor te zorgen.